سیستم برق اضطراری آسانسور چیست؟
آسانسورها دستگاه هایی هستند که با انرژی برق کار می کنند و هر لحظه قطع جریان برق باعث از کار افتادن و توقف آن ها می شود. در این هنگام افرادی که در کابین هستند ممکن است داخل آن محبوس شده و شرایط بسیار دشوار و اضطراب آوری را تجربه کنند. برای رفع این مشکل سیستم برق اضطراری راهکار مناسبی است تا از توقف آسانسور و گیر افتادن کاربران داخل کابین جلوگیری شود. این سیستم برق لحظاتی پس از قطعی برق به شکل خودکار فعال شده و باعث به کار افتادن آسانسور می شود. در این مطلب، سیستم برق اضطراری آسانسور، انواع، ویژگی ها و سایر مطالب مربوط به آن را مورد بررسی قرار داده ایم.
سیستم برق اضطراری آسانسور چیست؟
سیستم برق اضطراری آسانسور (Uninterruptible Power Supply) دستگاهی است که در مواقع قطعی برق به عنوان منبع تغذیه آسانسور وارد عمل شده و انرژی مورد نیاز سیستم را تامین می کند. این سیستم پس از قطعی برق تا 30 ثانیه بعد فعال شده و کابین را تا نزدیک ترین طبقه حرکت می دهد. عملکرد این سیستم به این نحو است که با قطع جریان برق، مگنت آسانسور باز می شود. در صورت وجود درایو در آسانسور، موتور با استفاده از انرژی برق اضطراری در هر دو جهت بالا و پایین فشار وارد می کند. انجام این فرایند به وسیله میکروکنترلری انجام می شود که درون تابلو فرمان تعبیه شده است. پس از تشخیص آن جهتی که آمپر کم تری دارد، کابین آسانسور در آن جهت حرکت می کند. کابین پس از رسیدن به نزدیک ترین طبقه، به طور خودکار توقف کرده و درب آن باز می شود.
تفاوت سیستم برق اضطراری با باتری آسانسور
به طور کلی در مواقع قطعی برق، دو نوع فناوری برای جبران نبود انرژی در آسانسورها استفاده می شود. این دو نوع فناوری شامل سیستم برق اضطراری و باتری هستند. هر کدام از این دو دستگاه با توجه به نوع یا مدل آسانسور، نوع سیستم محرکه، ظرفیت، ابعاد، ارتفاع چاه و غیره مورد استفاده قرار می گیرد. مهم ترین تفاوت این دو نوع دستگاه را می توان در طول عمر و ماندگاری آن ها دانست. سیستم ups در مقایسه با باتری طول عمر بالاتری دارد و می تواند حدودا بین چهار تا پنج سال دوام داشته باشد. اما طول عمر باتری اضطراری حداکثر به دو سال می رسد. علاوه بر این از نظر نحوه شارژ و دشارژ، ups کیفیت و کارایی بهتری دارد. با توجه به این دو تفاوت، به طور کلی قیمت ups بالاتر از باتری اضطراری است.
ویژگی های ups
دستگاه های برق اضطراری ویژگی هایی دارند که باعث کاربرد بیشتر آن ها به منظور تامین انرژی آسانسورها در مواقع قطعی برق شده اند. این ویژگی ها شامل موارد زیر می شوند:
Ups ها کاملا اتوماتیک هستند و نیازی به دخالت افراد برای راه اندازی ندارند.
این دستگاه ها به گونه ای طراحی و ساخته شده اند که ابعاد کوچک یا جمع و جوری داشته باشند. به طوری که می توان آن ها را در هر مکانی همانند زیر راه پله و داخل موتورخانه نصب کرد.
ups ها ایمنی بالایی دارند و استفاده از آن ها خطری ندارد. زیرا از انرژی برق به جای سوخت های فسیلی برای کار کردن استفاده می کنند.
از نظر ساختاری این دستگاه ها پایدار بوده و طول عمر نسبتا بالایی دارند.
Ups ها عموما با محیط زیست سازگار هستند و هیچ گونه آلودگی هوا و صوتی ایجاد نمی کنند.
این دستگاه ها قادرند با ظرفیت بالایی برق تولید کنند که در این صورت برای استفاده در آسانسورهای مسکونی، تجاری و صنعتی سیستم های قابل اعتمادی هستند.
انواع سیستم برق اضطراری (ups)
به طور کلی upsها با توجه به میزان توان، به دو نوع تقسیم می شوند. هر کدام از این دو نوع سیستم کارکرد و ویژگی های خاصی دارد که در ادامه به بررسی آن ها پرداخته ایم.
Ups با توان پایین
این سیستم برق اضطراری در مواردی همچون روشنایی کابین، باز کردن خودکار درب، آلارم خطر و همچنین در آسانسورهای هیدرولیکی برای فعال کردن شیر الکتریکی پمپ به کار برده می شود. از این رو ups های با توان پایین در تامین انرژی مورد نیاز برای موتور و درایو آن استفاده ای نمی شوند. این نوع ups ها با قطع جریان برق ورودی به آسانسور، فعال می شوند. در این صورت برق مورد نیاز برای بخش های مهم سیستم آسانسور را تامین کرده و کابین را به نزدیک ترین طبقه حرکت می دهند. پس از آن که آسانسور به نزدیک ترین طبقه رسید و متوقف شد، درب کابین به طور خودکار باز می شود.
Ups با توان بالا
دستگاه های برق اضطراری با توان بالا قادر هستند تا موتور الکتریکی آسانسور را راه انداخته و برق مورد نیاز برای تمامی تجهیزات کابین را در مدت زمان قطعی برق تامین کنند. این دستگاه ها علاوه بر تامین برق آسانسور به هنگام قطعی برق، کارکرد حفاظتی نیز برای قسمت های الکتریکی آسانسور برعهده دارند. در این صورت با کمک دستگاه های برق اضطراری از ایجاد خرابی در این قسمت ها جلوگیری می شود.
Ups ها از چه قطعاتی تشکیل می شوند؟
دستگاه برق اضطراری آسانسور از قطعات مختلفی تشکیل می شود. این قطعات شامل موارد زیر می شوند:
رکتیفایر یا یکسو کننده شارژ
اینورتر یا دستگاه مبدل
برد کنترل
برد قدرت
باتری (در بیشتر ups ها باتری ها از نوع سیلد اسید هستند)
کلید غیر هادی
بدنه
برد شارژر (در برخی از مدل ها)
نحوه شارژ ups
دستگاه برق اضطراری جریان برق AC را به جریان DC تبدیل می کند. با این کار باتری داخل دستگاه شارژ شده و جریان الکتریکی در آن ذخیره می شود. وقتی جریان برق قطع شده یا دچار نوسان و نویز می شود، اینورتر بلافاصله جریان DC را به جریان AC تبدیل می کند. این کار ولتاژ مورد نیاز را برای موتور تامین کرده و به دنبال آن آسانسور نیز کار می کند.
نکات مهم در استفاده از سیستم برق اضطراری آسانسور
وقتی قصد استفاده از ups به عنوان منبع تامین انرژی آسانسور به هنگام قطعی برق را دارید، باید چند نکته مهم را رعایت کنید. این نکات شامل موارد زیر می شوند:
در مواردی دیده می شود که برخی از شرکت های سازنده آسانسور، از دستگاه های صرفه جویی انرژی در سیستم آسانسور استفاده می کنند. این نکته را باید در نظر بگیرید که نمی توان به طور همزمان از این دستگاه ها به همراه ups استفاده کرد. زیرا دستگاه های صرفه جویی انرژی به ups آسیب زده و آن را از کار می اندازند.
وقتی در حال خرید ups هستید باید مدارکی نیز از طرف شرکت سازنده به همراه دستگاه دریافت کنید. این مدارک نشان می دهد که دستگاه و قطعات مربوط به آن می توانند حداقل به مدت 90 دقیقه، انرژی مورد نیاز برای آسانسور را در شرایط نبود برق تامین کنند.
ظرفیت بارگیری سیستم UPS علاوه بر این که باید جریان کارکرد معمولی را تحمل کند، باید به اندازه حداکثر فشار بر آسانسور یا هر نوع تجهیزات نصب شده در آن نیز باشد. از این رو قوی بودن ups مساله ای ضروری است و توان آن باید از جریان برق معمولی بالاتر باشد تا بتوان از آن به طور مداوم استفاده کرد.
تجهیزات ups به طور معمول نیاز به یک پیکربندی سفارشی بر اساس نوع آسانسور و نیازهای ساختمان دارند. به این معنا که هر چند در ساخت دستگاه های ups استانداردهای موجود در نظر گرفته می شوند، اما باید به نوع آسانسور و نیازهای ساختمان نیز توجه کرد.
سرویس و نگهداری UPS
در سرویس های دوره ای آسانسور، سیستم برق اضطراری یا ups نیز باید مورد بازدید و سرویس قرار گیرد. برای کنترل عملکرد دستگاه باید تست آن نیز انجام شود. به این صورت که سرویس کار ابتدا برق اصلی آسانسور را به هنگام حرکت آن قطع می کند. در این صورت با فعال شدن سیستم، سرویس کار از کارکرد درست و سالم بودن آن اطمینان پیدا می کند. فایده دیگر تست دستگاه آن است که باعث می شود تا باتری خالی یا دشارژ شود. زیرا شارژ و دشارژ شدن خود عاملی است که باعث افزایش طول عمر باتری ups می شود. در این مورد اگر حداقل هر ماه یک بار باتری شارژ و دشارژ نشود، عمر مفید آن کاهش می یابد و زودتر فرسوده و خراب می شود.
قیمت سیستم ups
دستگاه های برق اضطراری آسانسور عمدتا یا ساخت برندهای خارجی بوده یا این که قطعات و تجهیزات آن ها خارجی و وارداتی هستند. از این رو با قیمت های متفاوتی در بازار عرضه می شوند. همچنین نوسان قیمت ارز، باعث افزایش یا کاهش قیمت این تجهیزات می شود. به غیر از قیمت ارز، فاکتورهای دیگری از جمله نوع برند سازنده، مدل، ابعاد، مدت زمان نگهداری شارژ، کیفیت بدنه و تجهیزات داخل آن و غیره روی قیمت ups ها تاثیر می گذارند. به این منظور باید در هنگام خرید دستگاه های ups، به این فاکتورها توجه کرده و مدلی را انتخاب کنید که بهترین کارایی و عملکرد را به همراه کیفیت قابل قبول داشته باشد.
جمع بندی
سیستم های برق اضطراری آسانسور یا ups ها می توانند در مواقع نبود برق، انرژی مورد نیاز برای کارکرد آسانسور را تا مدت زمان کوتاهی تامین کنند. این دستگاه ها با داشتن ویژگی های خاص نسبت به باتری ها کاربردهای بیشتری در سیستم های آسانسور دارند. البته در خرید دستگاه های برق اضطراری باید به کیفیت و کارایی آن ها دقت بیشتری شود. بنابراین توصیه می شود این دستگاه ها را از مراکز فروش معتبری خریداری کرده و حتما از گارانتی بودن آن ها نیز اطمینان پیدا کنید.