وزنه آسانسور چیست؟

وزنه آسانسور چیست؟

وزنه آسانسور یکی از قطعات مهم در آسانسورهای کششی محسوب می شود. این وزنه به منظور خنثی کردن و متعادل ساختن وزن کابین و بار داخل آن نصب و استفاده می شود. در این صورت از فشار زیاد به سیم بکسل ها، فلکه کششی و گیربکس جلوگیری می شود. ابعاد وزنه تعادل با توجه به ابعاد و ظرفیت آسانسور طراحی و تولید می شود. این وزنه از نظر متریال ساخت به انواع مختلف چدنی، سربی، فلزی، بتنی، پلاستیکی و گالوانیزه تقسیم می شود. در این مطلب قصد داریم به بررسی وزنه تعادل آسانسور و مطالب مربوط به آن بپردازیم.

وزنه تعادل آسانسور چیست؟

همان طور که در بالا اشاره کردیم وزنه آسانسور قطعه ای است که وظیفه دارد تعادل کابین، بار و تجهیزات آن را در مسیر رفت و برگشت آسانسور حفظ کند. همچنین این وزنه با فشاری که به سیم بکسل ها و فلکه کششی وارد می کند، باعث ایجاد اصطکاک مورد نیاز بین فلکه و سیم بکسل ها می شود. در این صورت سیم بکسل ها به راحتی روی شیارهای فلکه کششی لغزیده شده و حرکت می کنند. اما در صورت عدم اصطکاک لازم، حرکت سیم بکسل ها روی فلکه کششی به سختی انجام می شود.

وزنه تعادل از یک قاب فلزی محکم و تعدادی وزنه تشکیل شده که در محل خود و در طول مسیر آسانسور جابجا می شود. جابجایی وزنه تعادل نیز توسط سیم بکسل هایی انجام می شود که یک طرف آن ها به کابین متصل است. به عبارتی وقتی کابین توسط فلکه کششی و سیم بکسل ها به بالا کشیده می شود، وزنه تعادل در خلاف جهت آن به پایین حرکت می کند. همچنین به هنگام پایین آمدن کابین، این وزنه در جهت بالا حرکت می کند. وزنه تعادل با خنثی کردن بار کابین و تجهیزات آن به حرکت آسان آن کمک می کند. در این صورت به موتور، گیربکس، سیم بکسل ها و فلکه کششی فشار زیادی وارد نمی شود. نحوه قرار گرفتن وزنه ها درون قاب فلزی به نحوی است که در اثر توقف ناگهانی و سقوط آسانسور در جای خود محکم و ثابت مانده و به بیرون پرتاب نمی شوند.

 

مزایای وجود وزنه تعادل در سیستم آسانسور

نصب وزنه تعادل و استفاده از آن در سیستم آسانسور مزایای متعددی دارد. البته باید نصب این قطعه به درستی و بر اساس اصول و استانداردهای مربوطه باشد. مزایای وجود وزنه تعادل در سیستم آسانسور شامل موارد زیر می شوند:

وزنه تعادل می تواند وزن کابین، بار و تجهیزات آن را متعادل کند. در این صورت بالا و پایین کشیدن آسانسور توسط موتور آسان تر شده و از فشار زیاد به آن جلوگیری می شود.

این وزنه باعث می شود تا فشار حاصل از کابین به یک طرف سیم بکسل ها وارد نشده و در هر دو طرف توزیع شود. این مساله می تواند از پارگی سیم بکسل ها تا حدود زیادی جلوگیری کرده و در این صورت ایمنی آسانسور افزایش یابد.

وزنه تعادل علاوه بر این که کارکرد موتور را آسان تر می کند، زیرا به موتور کمک می کند تا برای جابجایی کابین نیروی کم تری تولید کند. در این صورت از استهلاک و فرسودگی زودهنگام موتور و قطعات آن جلوگیری می شود.

این وزنه می تواند به حرکت سریع آسانسور کمک کند.

امکان کنترل آسانسور با وجود وزنه تعادل نسبت به وقتی که این وزنه وجود ندارد، آسان تر است.

وزنه تعادل این کارکرد را نیز در سیستم آسانسور دارد که از برخوردهای ناگهانی کابین به دیواره چاه و نیز تکان های شدید آن جلوگیری می کند. برخوردها و تکان های کابین باعث صدمات جسمی به کاربران و بروز خرابی در سیستم آسانسور می شود.

استفاده از وزنه تعادل باعث می شود تا فشار زیاد روی قسمت های مختلف آسانسور وارد نشود. در این صورت از بروز خرابی های ناگهانی در قطعات و تجهیزات جلوگیری شده و عمر سیستم آسانسور افزایش می یابد.

انواع وزنه تعادل

وزنه های تعادل بر اساس متریالی که برای ساخت آن ها استفاده شده، به چند نوع مختلف تقسیم می شوند. هر کدام از آن ها علاوه بر جنس مواد سازنده از لحاظ ابعاد و جِرم نیز با یکدیگر تفاوت دارند. در ادامه به بررسی هر کدام از انواع وزنه های تعادل پرداخته ایم.

وزنه های فلزی

این نوع وزنه های تعادل از جنس فلزاتی همچون آهن یا فلزات دیگر ساخته شده و درون قاب یا فریمی فولادی جایگذاری شده اند. سپس با استفاده از دستگاه پرس این وزنه ها در کنار یکدیگر محکم و ثابت شده تا از یکدیگر جدا نشوند. پس از آن که این وزنه های فلزی در کنار یکدیگر به صورت ثابت و محکم قرار گرفتند، با استفاده از پیچ هایی به همدیگر قفل می شوند. پس از انجام این کار، روی قاب و وزنه های آن، روکشی فلزی می کشند تا به شکل یکنواخت درآیند. وزنه های فلزی در ابعاد 57، 67، 77، 87 و 97 سانتی متر طراحی و ساخته می شوند که می توان این ابعاد را استانداردترین و مناسب ترین ابعاد دانست.

وزنه های چدنی

نوع دیگر وزنه های آسانسور، مدل های چدنی است که البته قیمت بالایی نیز دارند. وزنه های چدنی برای آسانسورهایی مناسب هستند که در آن ها فضا و ابعاد چاه کوچک تر بوده و نیاز به وزنه ای باریک اما سنگین وجود دارد. این وزنه ها را نیز در ابعاد مختلفی می سازند که متناسب با انواع سیستم های آسانسور باشند.

وزنه های سربی

وزنه های سربی در مقایسه با انواع دیگر، چگالی زیادی دارند. چگالی بالا باعث می شود تا با داشتن جِرم زیاد، حجم کم تری را اشغال کنند. این وزنه ها نیز بسته به نوع آسانسور در ابعاد مختلفی طراحی و تولید می شوند که مشتریان می توانند با توجه به نوع ساختمان و آسانسور مدل مناسب را انتخاب کنند.

وزنه های بتنی

وزنه های بتنی را می توان قدیمی ترین وزنه های آسانسور دانست که به دو مدل تقسیم می شوند. نوع اول وزنه هایی هستند که روکش پلاستیکی دارند. اما نوع دوم این وزنه ها با روکشی از ورق های گالوانیزه تولید می شوند. وزنه های بتنی در ابعاد مختلفی از جمله 57، 67، 77، 87، 97 و 107 سانتی متر طراحی و ساخته می شوند که با توجه به نوع آسانسور و ابعاد محل نصب مورد استفاده قرار می گیرند.

وزنه های پلاستیکی و گالوانیزه

وزنه های پلاستیکی نسبت به دیگر وزنه ها قیمت ارزان تری دارند. اما به دلیل استانداردهای جدید، از این وزنه ها دیگر در آسانسورها استفاده نمی شود. به همین دلیل در اغلب موارد وزنه های گالوانیزه جایگزین وزنه های پلاستیکی شده اند. وزنه های گالوانیزه درون یک قاب فولادی جایگذاری می شوند. سپس با پیچ هایی به یکدیگر متصل شده و محکم می شوند. در پایان نیز روی این قاب را با روکشی از جنس گالوانیزه می پوشانند. وزنه های گالوانیزه با ابعاد متفاوتی طبق انواع مختلف آسانسورها ساخته می شوند.

نحوه ساخت وزنه آسانسور

در ساخت وزنه آسانسور عملیات پیچیده و دقیقی صورت می گیرد که باید از مواد مناسب استفاده شده و به جزئیات ساخت آن توجه زیادی شود. در ادامه مراحل ساخت این وزنه ها به شکل کلی بیان شده است:

برش مواد:

در مرحله نخست موادی که از آن وزنه تعادل ساخته می شود، در ابعاد و شکل های مورد نیاز برش داده می شود. جِرم و ابعاد این مواد پس از برش باید به حدی برسد که بتوان از آن به عنوان یک وزنه تعادل در آسانسور استفاده کرد.

ایجاد ورقه ها:

مواد پس از برش به اشکال مناسب خم شده تا ورقه های مناسبی ایجاد شوند. این ورقه ها با کنار هم قرار گرفتن به شکل یک کانتینر یا قطعه یکدستی در می آیند.

اضافه کردن برخی مواد در داخل وزنه: در برخی از مواقع ممکن است نیاز باشد تا وزن مواد داخل وزنه افزایش یابد. در این صورت از مواد سنگین همچون فلزات یا سنگ ها برای افزایش جِرم وزنه استفاده می شود. این مواد را در داخل قاب یا بین ورقه ها تعبیه می کنند.

جوشکاری:

به منظور حفظ ایمنی و استحکام وزنه تعادل، برخی از سازندگان از جوشکاری برای اتصال محکم ورقه ها استفاده می کنند. اتصال ورقه ها با جوشکاری باعث می شود تا از اصطکاک، خوردگی و آسیب دیدگی آن ها جلوگیری شود.

تست وزنه تعادل:

پس از آن که وزنه تعادل ساخته شد، باید آن را مورد تست قرار داد. تست وزنه باعث می شود که از تطابق وزن آن با وزن کابین و همچنین کارکرد درست آن اطمینان پیدا کرد.

نصب و راه اندازی:

پس از انجام فرایند ساخت، وزنه تعادل به محل نصب آسانسور منتقل شده و در محل خود نصب و راه اندازی می شود. نصب وزنه تعادل نیز به دقت بالا و تخصص کافی نیاز دارد تا عملکرد و ایمنی آسانسور حفظ شود.

جرم وزنه تعادل چگونه محاسبه می شود؟

این سوال ممکن است برای تان پیش بیاید که جِرم وزنه تعادل چه مقدار باید باشد و چگونه محاسبه می شود؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که متخصصان آسانسور طبق یک فرمول خاص و با در نظر گرفتن ظرفیت و وزن کابین، تعداد وزنه ها و جِرم آن را محاسبه می کنند. فرمولی که با آن جِرم وزنه تعادل را محاسبه می کنند به شرح زیر است:

 

50 درصد ظرفیت نامی کابین + جِرم کابین خالی و تجهیزات آن + جِرم تراول کابل = جِرم وزنه های تعادل

نکاتی در خصوص نصب وزنه تعادل

به هنگام نصب وزنه تعادل در سیستم آسانسور، باید نکات مهمی رعایت شود. رعایت این نکات باعث می شود تا وزنه تعادل، عملکرد مناسب خود را داشته باشد.

نصابان آسانسور باید محاسبات تحمل بار را پیش از شروع عملیات نصب وزنه انجام دهند.

به هنگام نصب وزنه تعادل، باید جِرم وزنه با جرم کابین به طور یکسان باشد. در غیر این صورت گواهی استاندارد آسانسور از سوی سازمان مربوطه برای کارفرما صادر نخواهد شد.

متخصصان آسانسور باید ابعاد و جِرم وزنه تعادل را پیش از ساخت و نصب آن به دقت محاسبه کنند. ساخت و نصب وزنه تعادل باید طبق ابعاد و جِرم محاسبه شده انجام شود.

قاب یا فریم وزنه تعادل باید از استحکام و مقاومت بالایی برخوردار باشد تا وزنه ها به صورت ثابت و محکم درون آن قرار گرفته و حرکت نکنند. به گونه ای که در هنگام توقف ناگهانی و سقوط کابین، وزنه ها از جای خود حرکت نکرده و از قاب خارج نشوند.

 

کلام آخر

همان طور که در بالا اشاره کردیم، وزنه تعادل یکی از اجزای ضروری در آسانسورهای کششی محسوب می شود که با کارکرد خود به متعادل ساختن وزن کابین و تجهیزات آن کمک می کند. ضروری است به این نکته مهم توجه کنید که نصب وزنه تعادل در سیستم آسانسور باید توسط متخصصین ماهر و باتجربه انجام شود تا آسانسور بتواند کارایی و ایمنی لازم را داشته باشد. البته توصیه می شود در خرید وزنه آسانسور نیز به سراغ شرکت های معتبر و شناخته شده بروید تا بتوانید وزنه ای را خریداری کنید که از متریال باکیفیت و مقاومی ساخته شده باشد.